104 Yıllık Hasret: Zengezur Koridoru

  Ermenistan 28 Mayıs 1918 yılında 8400 km2 toprak üzerinde şartlı kuruldu. Buna göre Ermenistan Zengezur, Karabağ ve diğer Azerbaycan toprakları üzerinde hak iddia etmeyecekti. Ermenistan yapılan antlaşmaya uymadı. Kısa sürede topraklarını 3 katında fazla büyütüp Göyçe, Daralayaz bir çok Azerbaycan toprağını işgal etti.

    Zengezur, coğrafi olarak batıda Zengezur Dağları, doğuda Dağlık Karabağ arasında kalan, siyasi olarak ise Ermenistan'ın Sünik Marzı ve Azerbaycan'ın Laçın, Kubadlı ve Zengilan rayonları kapsayan tarihi bölge. Zengezur bölgesi Rus İmparatorluğu döneminde 1868-1917 yılları arasında Yelizavetpol Guberniyası' nın (Gence Viayetinin) bir parçasıydı.

    Güney Kafkasya’da 1918 yılında kurulan Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan Cumhuriyetleri Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi.  Daha sonra Zengezur'un Batı kısmı; Kapan, Gorus, Karakilise ve Meğri bölgeleri Sovyetlerin kararıyla Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlandı. Laçın, Kubadlı ve Zengilan rayonlarını kapsayan Doğu Zengezur bölgesi ise Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde kaldı.

     Sovyetler Birliği bünyesinde bulunan milyonlarca Türk’ten çekindiği için Türk karşıtı politika izlemeye başladı. Pantürkizm korkusu yüzünden Türkiye sınırı yakınındaki Gürcistan’da yaşayan Ahıska Türklerini 1944 yılında Tehçir edip Orta Asya’ya sürdü. Ermenistan’daki Türk ve Müslümanlara büyük baskılar uygulayıp Türksüz Ermenistan kurmaya başladılar. Türk aydınları Sibirya’ya sürüp, işkence edip hapse attılar çoğunu kurşuna dizdiler. Yetmedi Zengezur’un Batı kısmının % 60 yakınını, Nahçivan’dan bir çok köyü Ermenistan’a verdiler. Bölgede yaşayan Türk ve Müslümanları zorla yerinden yurdundan sürgün ettiler. Ermenistan’a Zengezuru vererek Azerbaycan’ı Nahçivan ve Türkiye’den ayırdılar. Ermenistan’ı İran’a sınır komşusu yaptılar. 8400 km2 toprak üzerinde kurulan Ermenistan’a kadim Azerbaycan topraklarını vererek 3 katından fazla büyütüp 29.743 km2 çıkardılar.

     Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün büyük öngörüsü sonucu Nahçivan’a Türkiye garantör oldu. Yapılan Kars ve Moskova antlaşmaları ile Nahçivan’ın toprak bütünlüğü güvenceye alındı. Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk 1932 yılında İran ile yapılan antlaşma sonucu Nahçivan sınırından 17,7 km uzunluğunda toprak ile Küçük Ağrı Dağını alıp sınırlarımıza kattı. Böylece Türkiye Nahçivan sınır komşusu oldu. Ağrı Dağı Dağ bütünlüğü Türkiye’ye geçti. Kaçakçılık ve sınır güvenliği sağlanmış oldu. Ermeni ve Rus ilerleyişi durduruldu. Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün; “Türk Kapısı” dediği bu büyük öngörüsü ve hamleleri olmasaydı Nahçivan Ermenistan tarafından işgal edilirdi.

     Rusların bilerek ve kasıtlı uyguladıkları bu siyaset sonucu Türk dünyası ile Türkiye arasına bir hançer gibi Zengezur koridoru sokuldu. Türkiye’nin Türk dünyası ile kara bağlantısı kesildi. Azerbaycan’ın bir parçası olan Nahçivan ile kara bağlantısı kopmuş oldu. Ermenistan Azerbaycan’ın Karabağ bölgesindeki % 20 toprağını işgal edip 30 yıl yer altı ve yer üstü kaynaklarını sömürdü. Binlerce Azerbaycan vatandaşını şehit edip sakat bıraktılar. 1 milyon Azerbaycan Türkü yerinden yurdundan gaçgın düştü. Kahraman Azerbaycan ordusu 44 günlük zafer sonucu 3 bin şehit 11 bin gazi verip topraklarını geri aldı.

     Karabağ savaşı sonucu 44 günlük büyük zafer kazanıldı. Ermenistan yapılan bu savaşta büyük yenilgiye uğradı. Zafer sonrası yapılan antlaşmaya göre Zengezur koridorundan kara ve demiryolu bağlantısı ile Nahçivan Azerbaycan’a bağlanacaktı. Nahçivan’daki Kerki köyü ile Kazak bölgesindeki 7 köy Azerbaycan’a geri verilecek. Bununla ilgili Azerbaycan oto yol ve demiryolu çalışmalarına başladı. Nahçivan ile Azerbaycan arasındaki 43 km uzunluğundaki kara yolu ve demiryolu bitiğinde Azerbaycan, Türk dünyası Nahçivan, Türkiye ve Avrupa’ya kara ve demiryolu ile bağlanmış olacak. Orta yol Şangay- Londra demiryolu bağlantısı bağlanmış olacak. Bu yol Süveyş kanalı yoluna alternatif olup en kısa, en hızlı, en güvenilir, en ekonomik yol olacak.

    Bu yol Kars-Tiflis demiryoluna ikinci alternatif olarak Kars-Iğdır-Nahçivan kara ve demiryolu alternatif olacak. Rusya’ya uygulanan ambargo, Ukrayna savaşı, Süveyş Kanalında yaşanan savaş bu yolun en uygun olduğunu gösteriyor. Bu olayla Türkiye- Nahçivan Azerbaycan ve Türk dünyasına bağlanacak. Yol medeniyettir bu yol sadece Türkiye ve Azerbaycan’ı, Türk dünyasını değil bölge ülkeleri ve tüm dünyaya fayda sağlayacak. Bu yolla Azerbaycan, Ermenistan Karadeniz, Akdeniz limanları Avrupa pazarlarına açılacak. Yolun kısalması, güvenliği ve ucuzluğu sayesinde dünya da ve bölgede ticaret gelişecek. Dünya ve bölge barışına büyük bir katkı sağlayacak.

     Bu yol sayesinde Türkiye, Azerbaycan ve sınır ili olan Iğdır çok önemli lojistik transit geçiş bölgesi olacaktır. Iğdır inşallah yılların kapalı bir vadisi olmaktan çıkıp geleceği parlak gelişmiş, bir ticaret lojistik üstü parlayan yıldızı olacaktır. Iğdır’ın geleceği çok parlaktır. Iğdır gelişme ve değişime açık büyük potansiyele sahip bir serhat şehriniz. Her Iğdırlı kardeşimizin bu bilinç içinde gelecek güzel günlere hazırlıklı olması dileğiyle… Zengezur koridorunun tüm Türk dünyası ve tüm insanlık alemine hayırlar getirmesini temenni ediyorum.