Iğdır'da Taziye

 Taziye yakını vefat eden bir kimseyi ziyaret ederek baş sağlığı dileme, tesellide bulunma anlamında bir terim. Genelde bir ölüm söz konusu olduğu zaman bunun üzerine başsağlığı dilemek için taziye kelimesi kullanılır.

      Bir yakınını kaybeden kişiyi yakınları, komşuları yalnız bırakmaz, taziye evine giderek ona yardımcı olur, teselli eder, başsağlığı dileyip, ruhuna Fatiha okur. Vefat eden vatandaşlarımızın ailelerinin, başsağlığı ve taziye ziyaretlerini kabul ettiği bir mekan vardır bu kişinin kendi evi, dernek, köy evi, taziye çadırı şekillinde olur.

      Vefat eden kişi için ölüm olayının duyurulması ve cenaze namazına çağrı için geleneksel olarak sela okunup köy cami hoparlöründen okunup duyurulur. Vefat eden kişi için yapılması gereken bir takım resmî işler var bunun dışında ölen bir Müslümanı yıkamak, kefenlemek, cenaze namazını kılıp duâ etmek, kabrini kazmak ve kabrine kadar götürüp defin işlerini yapmak, Müslümanlar için farz-ı kifâyedir. Ölüm olayı gerçekleşince, bu işlemlerin zaman geçirilmeden hemen yapılması gerekir.

       Son yıllarda gerek İslami ve gerekse kültürel adetlerimizde hiç de hoş olmayan değişimler var. Adı üzerinde ölen bir kişiye bari son görevimizi hakkı ile yerine getirelim. Etrafta gözlemlediğimi bir takım taziyelere baktığımda çoğunun ne İslam ne de Türk örf adetlerine uymadığını görüyoruz. Kimisi ya eksik yapılıyor ya da çok aşırıya kaçılıyor.

      Ölüm, bu dünyada yaşanan geçici hayatın sona ermesi, varlığı kesin olan ebedî hayata geçişin başlangıcıdır. Ölümle hayat durduğu gibi, yapılan hayırlar da günahlar da sona erer. Ancak ilâhi hikmetin bir sonucu olarak bazı işlerin sevabı, bazı işlerin günahı ölümden sonra da devam eder.

      İnsanoğlu öldüğü zaman, bütün amellerinin sevabı da sona erer. Şu üç şey bundan müstesnadır: Sadaka-i câriye, istifade edilen ilim, kendisine dua eden hayırlı evlat.

      Bir araştırmacı Tarihçi olarak Iğdır’da taziyelerde gözlemlediğim yanlışlıklar şunlardır:
  
     1- Ölen birisi için 1,2,3,7 ve 40’da yemek verilmesi.

     2- İnsanlar daha acılarını yaşayamadan yeme, içme derdine, hesap kitap işine düşüyor.

      3- İmkanı olan var olmayan var imkanı olmayanlar toplum baskısına maruz kalıp mahçup oluyor. Veya borç, harç, kredi çekiyor veya evindeki son ineğini kesmek ve satmak zorunda kalıyor.

      4- İnsanlar onca acının içinde gelenlere hizmet etmek yemek içmek için servis yapmak zorunda bırakılıyor.

      5- Kuran sağ ve diri olanlara indirilmiştir. Cenazede hocaya para verip Kuran okutmak hoş değil.

      6- Cenazeyi kaldıran hocaya cenaze için para vermek, zengine ayrı yoksula farklı yaklaşım sergilemek, verilen parayı az bulup itiraz etmek hoşda değil, uygunda değil.

      7- Bazıları taziye bile yapmıyor, bir kısmı da taziye günlerini birleştirip kısa tutuyor. Yakınını defnettikten sonra normal hayatına dönen, eğlenceye gidenler, taziyenin şartlarını hakkı ile yerine getirmeyenler de var.

      8- Cenaze kalkmadan kardeşler ve mirasçılar miras kavgasına düşüyor.

      9- Sağlığında ölen anne, babası veya yakınına değer vermeyenler yakını vefat edince kıymete bindiriyor. Doğrusu sağlığında o insanın değerini bilmektir.

      10- Mezarlıklar mermer, mozaik, granit yapılıp, gösteriş, israf burada da devam ediyor. Bu kadarına gerek yok israf ve gösterişe gerek yok. Dine uymayan israf, haramdır. Aşık Veysel'in Mezar Taşı Vasiyeti:  Mezarıma taş koymayın beton dökmeyin, ben öldükten sonra üzerimde otlar bitsin, çiçekler açsın. Taş kapatır çimento kapatır hiç kimse istifade edemez. Benim toprağım da milletime hizmet etsin oradaki biten otlardan koyun yesin et olsun kuzu yesin süt olsun arı yesin bal olsun..
    Rabbim, Aşık Veysel gibi gönül insanlarına  rahmeti ile muamele etsin inşallah..

      11- Taziye yemekleri bir sektör olmuş bu iş ticarete dökülmüştür. Doğrusu vefat edenin yakınlarına konuk komşunun yiyecek götürmesidir.

      12- Azerbaycan Türkleri arasında Nevruz Bayramından önce “Ölü Bayramı” var. Ölmüş yakınlarımızı yad etmek, hayır dua ile anmak, sılay-ı rahim yapmak çok güzel bir adettir. Ancak iş paraya, gösterişe dönünce hoş olmuyor.

      13- Iğdır’da kadim aşiretler federasyonu öncülüğünde sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, muhtarlar ve kanaat önderlerinin ortak kararıyla 3 günlük taziye yemeği 2023 yılında kaldırıldı.

      14- İnşallah Azerbaycan Türkleri de kaldırır. Vefat edenlerin yakınları illaki hayır işlemek istiyorsa yoksula, muhtaca, gerçek manada ihtiyaç sahiplerine, hayır kurumlarına bağış ve yardımda bulunabilir bunun bir sakıncası yoktur.

      15 - Taziye evine gidip yakınlarına yardımcı olup teselli verelim. 1,2,3,7 ve 40’da taziye evini açık tutup taziyeleri kabul edelim, milletin hayır ve duasını alalım bu güzel geleneği terk etmeyelim.

      16- Yüce Allah kibir ve gösterişi sevmez. Herkese toplumsal mevki, makamı, maddi durumu ne olursa olsun eşit olalım.

       17- Bir yakınımız veya tanıdığımız vefat ettiğinde ona karşı görevimizi yapıp katılım sağlamalıyız. Uzakta isek katılma imkanımız yoksa yakınlarını telefonla arayıp taziyelerimizi bildirelim. Bir gün memleketimize dönerken kesme şeker alıp ölen kişinin yakınının evine ayrıca gidip ruhuna bir Fatiha okuyalım.

        Yüce Allah ahirete gitmiş ölenlerimizin ruhunu şad mekanını cennet etsin. Cümlesini Ehlibeytte komşu etsin.