Iğdır Lisesi

 Iğdır (1828-1917) yılları arasında 89 yıl Çarlık Rus işgalinde kaldı. 1917-1920 yılları arasında da 3 yıl Ermeni mezalimini gördü. Rus işgali ile beraber 92 yıl işgal altında kaldı. Ruslar Iğdır’ı ( Sürmeli Sancağı) olarak Erivan vilayetine bağladılar. 1895 yılında Aras nehri üzerinde Alican köprüsünü kurarak Iğdır’ı şose bir yolla Erivan vilayetine bağladılar.

     Iğdır Doğu’dan Kaçar Batı’dan Osmanlı devleti ile sınır, Güneyde geçit vermez Ağrı Dağı, Kuzeyde Aras vadisini boydan boya kesen Aras nehri arasında dar bir havzada, soydaşları ile bağlantısı kopuktu. Iğdır’da Azerbaycan Türkleri, Ermeni, Müslüman ve Ezidi Kürtler, Rus asker ve memur ailesi yaşıyordu. Ruslar Türk ve Müslümanları asker ve memuriyete almıyordu. Resmi dil ve eğitim dili Rusça idi.

    Yöre insanın geçimi büyük oranda tarım ve hayvancılık idi. Türk ve Müslümanlar küçükbaş hayvancılık besledikleri için çoğu yarı göçe idiler. Ruslar düzenli vergi almak için arkalıklarla nüfus sayımı yapmıyorlardı. Genellikle bölgeye geçici gözle baktıklarından Ruslar Iğdır’da ekonomik ve eğitim alanında pek yatırım yapmadılar. Ruslar uyguladıkları politikalarla halk eğitimsiz bırakılmış ve halkın vatan, millet ve din duygularını zayıflatmaya çalışmışlardı. Iğdır merkezde 3 Rus okulu vardı. Bu okullarda eğitim dili Rusça olup okullarda aynı zamanda Hristiyanlık dersi de okutuluyordu. Eğitim dilini Rusça olması, okullarda Hristiyanlık derslerinin verilmesi sebebiyle yörede yaşayan Türk ve Müslümanlar bu Rus okullarına pek itibar etmiyordu.

    Iğdır’da yaşayanlar orta öğrenim lise eğitimi için Erivan, Tiflis ve Kars’a gidiyordu. Çok az kişi bu imkanlara sahipti. 93 harbi diye de bilinen 1877-1878 savaşından sonra Kars, Ardahan, Batım illeri 1918 Brest Litovsk antlaşmasına kadar bu illerimiz de 40 yıl Çarlık Rus işgalinde kaldı. Iğdır Kars ili ile sınır olduğu için Kars ile 40 yıl ortak işgalde kalmıştır.

     Iğdır 14 Kasım 1920 yılında 92 işgalden sonra topraklarımıza Gümrü Antlaşmasıyla katıldı. Iğdır Rus işgali öncesi 1747-1828 yılları arasında 81 yıl İrevan Hanlığı hakimiyetin de kalmıştır. Batı Azerbaycan toprakları içinde Türk milletinin elinde kalan tek yadigâr vatan toprağıdır. Iğdır 81 vilayetin içinde 92 yıl işgalle en uzun işgal altında kalan ilimizdir.

     Iğdır 14 Kasım 1920 yılında işgalden kurtulunca nahiye, ilçe merkezi olarak Doğubeyazıt, Ağrı ve Kars illerine bağlandı. 1992 yılında Kars ilinden ayrılarak il merkezi oldu. Iğdır ilinde 1925 yılında ilkokul, 1937 yılında ortaokul açıldı. Iğdır 3 devletle sınır olup sınırları kapalıydı. Iğdır Ağrı, Kars, Erzurum illeri ile sınırdır. Iğdır Kars iline 137, Ağrı iline 145, Erzurum iline 289 km uzaklıkta bulunmaktadır. Kaldı ki bu yollar eskiden hem daha kötü hem de daha uzundu. Şimdiki gibi asfalt çift şerit yollar yoktu. Ulaşım imkanları çok zor şartlarda yapılıyordu.

    Iğdır’da 1937 yılında açılan ortaokuldan mezun olanların Iğdır’da gidebileceği bir lise yoktu. Maddi durumu iyi veya imkânı olanlar komşu Kars, Erzurum, Ağrı, Trabzon illerine gidip lise eğitimini yapıyorlardı. Gidenler ya eş, dost akrabanın veya ev tutup bir evde kalarak lise eğitimini yapmaya çalışıyorlardı. Iğdır düşman işgalinden kurtulduktan 45 yıl sonra liseye kavuştu. 45 yıl Iğdır insanı lise eğitiminden mahrum kaldı.

     Iğdır Lisesi 1965 yılında açılmış ilk açıldığında ortaokul olarak hizmet vermiş, 1967-1968 yılında Lise olarak hizmet vermeye başlamıştır. Açıldığı 1967–1968 eğitim ve öğretim yılında 46 kız 418 erkek olmak üzere 464 öğrenci 22 öğretmen ile eğitim hayatına başlamıştır. İlk mezun olup diploma alan öğrenci sayısı 92’dir. Iğdır Lisesi 1969-1970 yılında 56 kız 764 erkek öğrenci ile eğitime devam etmiş toplam öğrenci sayısı 820 olup 20 öğretmen 160 mezun vermiştir.

     Iğdır Lisesi 1965 yılında eğitim öğretime açılmıştır. İlk yıllarda ortaokul olarak hizmet veren bu bina daha sonraları genel liseye çevrilmiştir. Okulun aktif olarak 16 dersliği bulunmaktadır. Iğdır Lisesi Yabancı Dil Ağırlıklı Lise 1995/1996 yılında açılmış ve 2007/2008 öğretim yılında son mezunlarını vererek Bakanlığın ilgili hükmü doğrultusunda sonra ermiştir. Iğdır Lisesi 2012/2013 Öğretim Yılında Anadolu Lisesi olmuştur. Iğdır Lisesinde yabancı dil olarak İngilizce okutulmaktadır. Iğdır Anadolu Lisesi 2018 yılında yeni binasına taşınmıştır.

    1965 yılında açılan ilk yıllarında ortaokul olarak hizmet veren Iğdır Lisesi 1967-1968 yılından itibaren 56 yıldır kesintisiz Iğdır insanına hizmet vermektedir. Açıldığı günden beri çevre köy ve ilçelerden gelen öğrenciler ya eş, dost, akrabalarının yanında veya 3-4 arkadaş bir araya gelerek ev tutup eğitim hayatlarına devam ediyorlar. Yüzlerce gencimiz bu güzide okulda okuyup mezun olmuş, kimisi Üniversiteye gidip yüksek eğitim yaparak birçok devlet kurumunda görevler almışlardır. Birçoğu da yurt içi ve yurt dışında yaşamlarını sürdürmektedir.

     Iğdır Lisesi 1965 yılından günümüze kadar 58 yıl içinde 13 müdür görev yapmıştır. Okulun 1965-1969 yıllarında görev yapan ilk Okul Müdürü Asım Yıldırım Bey olup şu anda 2019 yılından beri de Yavuz Bağcı Bey Müdür olarak görev yapmaktadır. Bugün Iğdır merkez ve diğer ilçelerinde birden çok lise bulunmaktadır. Iğdır Lisesinini Misyon ve Vizyon olarak yeri bir başkadır. Iğdır Lisesinin Iğdır insanı üzerinde etki ve emeği çok büyüktür. Şahsi olarak düşünce Iğdır Lisesinin kendi eski yerinde tarihi binasında kalması her açıdan daha iyi olurdu. Iğdır bir eğitim müzesi olarakta kalabilirdi. Orada binlerce insanın yaşanmış anı ve hatıraları bulunmaktadır. Iğdır Lisesinde görev yapan tüm idareci ve öğretmenlere, Iğdır Lisesinden mezun olan tüm Iğdırlı kardeşlerime selam, sevgi ve muhabbetlerimi yolluyorum. Hoşça kalın, dostça kalın.