Sovyetler Birliği zamanında 1986 yılında Çernobil Nükleer kazası oldu. Bu yaşanan korkunç kazada 40 bine yakın insan öldü. 352 milyar maddi zarar oluştu. Kalıcı zararlar olduğu gibi bu kazanın etkileri halen devam ediyor. Çernobil kuş uçuşu Türkiye’ye 650 km uzaklıkta bulunmaktadır. Radyasyon kuş uçuşu ile seyahat eder. Ülkemize 650 km kuş uçuşu uzaklıkta olmasına rağmen bu olaydan ülkemizde çok olumsuz etkilendi. Üstelik aramızda Karadeniz bulunmasına rağmen.
Metsamor Nükleer Santrali ilk nesil (first-generation) Rus teknolojisiyle yapılmıştır. İki ayrı blok olarak inşa edilen santral Metsamor-1 ve Metsamor-2 ünitelerinden oluşmaktadır. Iğdır il merkezine 16 km yakın köylere 100-200 metre yakınlıkta, Ağrı Dağı deprem kuşağı üzerinde 1976 yılında yapılmış pimi çekilmiş bomba misali yanı başımızda durmaktadır.
Iğdır ili dört tarafı dağlarla çevrili mikro klima iklime sahip, Doğu Anadolu Bölgesinde daha sıcak bir iklime sahip, geçim kaynağı büyük oranda tarım ve hayvancılık olan, kapalı bir havza özelliğine sahip, bölgenin tarım, meyve ve sebze ambarı, verimli toprakları, verimli ovası ve bölgenin Çukurova’sı özelliğine sahip, 203 bin insanın yaşadığı güzel ve şirin bir yurt köşesidir.
Metzamor ya da Metsamor Ermenistan’ın Armavir bölgesinde bulunan bir şehirdir. Ermenistan’ın Metzamor Nükler santrali bu şehirde bulunmaktadır. Şehir santralde çalışanları barındırmak için 1979 yılında kurulmuştur. Bu santral Erivan şehrine 40 km uzaklıktadır. Santral eski, güvensiz ve çok riskli bir yapıya ve teknolojiye sahiptir. 1988 Ermenistan depreminden çok etkilenmiş, bir süre kapalı kalmıştır. Santral kurulduğundan bu yana 5 büyük 150 kaza geçirmiş arıza vermiştir. Ermenistan’ın % 40 enerji ihtiyacını karşılamaktadır. Ermenistan bu santrali bir prestij kaynağı olarak görüp Türkiye’ye karşı da bir koz ve şantaj olarak da kullanmaktadır.
Ermenistan kaynakları kısıtlı, yoksul ve küçük bir ülkedir. Nüfusu doğum oranının düşük olması ve gençlerin ülkeyi terk etmesiyle sürekli düşmektedir. Ülke nüfusu 2 milyona gerilemiş olup, yaşanan göçlerle kadın nüfusu daha fazladır. Ermenistan’daki eski nesil riskli ve güvensiz Metzamor Santralini Ruslar yaptı Ruslar işletmektedir. Böylece enerjide Ruslara bağlı olan Ermenistan’da Rus hakimiyeti devam etmektedir. Ruslar bu yolla Kafkasya’da hakim devlet durumundadır. Ermenistan gerek nüfus ve gerekse yüzölçüm olarak küçük bir ülkedir. Ermenistan’ın nüfusunun % 70 yakını Metzamor nükleer santrale ve Alican sınır kapısı ve Iğdır’a yakın oturmaktadır.
Iğdır il merkezine 16 km uzaklıktaki bu köhne ve riskli Metzamor Nükleer santral pimi çekilmiş bomba misali çok çok büyük tehlike arz etmektedir. Tanzikli su soğutmalı bu santral bu vasıta ile Aras nehri ve Hazar denizine zarar verme bu vasıta ile başta Türkiye, Ermenistan, Nahçivan, İran, Azerbaycan, Gürcistan Hazar denizine kıyı ülkeler için büyük tehlike arz etmektedir. Olası büyük bir kazada en başta Ermenistan olmak üzere Türkiye, Azerbaycan büyük zarar görür. Bu santral en başta Ermenistan’ın kendisi için büyük bir tehlike oluşturmaktadır. Ermenistan’ın santrale ait nükleer atıkları Karabağ bölgesine taşıdığı iddiaları kesinlik kazanmamıştır. Ermenistan gibi bir ülkede zenginleştirilmiş uranyumun bulunması her an terörist gurupların eline geçme ihtimalini de güçlendirmektedir.
Iğdır iline 16 km yakında bulunan köhne, ilk nesil riskli ve güvensiz, üstelik Ağrı Dağı Deprem kuşağı üzerinde kurulu her açıdan büyük tehlikelere gebe bu Matzamor nükleer santrali Iğdır iline çok büyük zararlar vermektedir. Iğdır ilinde hava kirliliği çok yüksektir. Burada bölgeye yayılan toz bulutları bölgede büyük zararlar oluşturmaktadır. Iğdır’da kanser vakalarında büyük artış gözükmekte, tarım alanlarında verim düşüklüğüne, insan ve hayvanlarda doğumda düşük ve sakat doğumlara sebep olmaktadır. Bu olay yüzünden meyve ve sebzelerde ani kurumalar oluşmaktadır.
Çernobil nükleer tesisi ile eş değer ve aynı nesil Ermenistan Matzamor nükleer santrali Allah korusun olası büyük kazada başta Iğdır ilimiz olmak üzere Doğu ve Güney Doğudaki vatandaşlarımıza büyük zararlara sebep olur. Azerbaycan, Nahçivan ve Güney Azerbaycan ( İran) için büyük tehlikeler oluşturur. Başta Türkiye ve Azerbaycan olmak üzere bu konuda gerekli girişimlerin yapılması lazım. Ermenistan’ın da inadından vaaz geçerek başta kendi hayırları için bu köhne, riskli ve güvensiz Matzamor Nükleer santrali kapatarak, daha güvenilir enerji kaynaklarına yönelmeler, gelecek nesillere daha yaşanılır bir dünya bırakmaları gerekir.