1914 yılının Temmuz ayında başlayan Birinci Dünya Savaşı 1918 yılında bitmiştir. 1918’in başlarında bu savaşın artık son bulacağını öngören bazı liderler, kurtuluş için farklı seçenekler aramaya ve uygulamaya başlamışlardır. Harbiye Nazırı Enver Paşa da muhtelif tepkilere rağmen Mart 1918’de tamamı Müslümanlardan oluşan ve Doğu Ordular Grubu’na bağlı yaklaşık yirmi bin er ve erbaştan oluşan Kafkas İslam Ordusu’nu kurmuştur.
Enver Paşa, Birinci Dünya Savaşı’nı kaybetme ihtimaline karşı, kurtuluşu Doğu’da görmüş ve vatanın kurtarılmasını da bu ordu aracılığıyla sağlamak istemiştir. Kardeşi Nuri Paşa’yı da bu ordunun başına getirmiştir. Enver Paşa, Rus işgali altında bulunan Azerbaycan ve Dağıstan’ı kurtararak Orta Asya ile olan bağlantısının önünü açmak istiyordu. Bu amaçla kurulan Kafkas İslam Ordusu, Bakü Muharebesi’ni kazanarak 15 Eylül 1918’de Bakü’ye girmiştir. Bakü ele geçirildikten sonra Osmanlı Ordusu ileri harekâtla Dağıstan’da kurulmuş olan Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti’ne askeri destek de sağlamıştır.
Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu, İngiliz, Rus, Ermenilerden oluşan düşman kuvvetlerini bozguna uğratıp, 15 Eylül 1918’de Bakü’ye girerek, işgale son verdi. Başkent Gence’den Bakü şehrine taşındı. Azerbaycan halkı yediden yetmişe Nuri Paşa ve onun kahraman Mehmetçiklerini bağrına bastı. Kafkas İslam Ordusu, Nahçivan, Bakü ve Azerbaycan’ın tekrar Türk yurdu olmasını, ve büyük soykırımdan kurtulmasını sağladı.
1918 yılında azerbaycan'ı kurtarmak için kafkasya'ya giren kafkas islam ordusu için telman haciyev tarafından yazılmış bir şarkıdır. Askerlerin kafalarındaki festen ötürü lalelere benzetilmiştir. Lalerden kasıt gelinciktir. Azerice’de türkçe'deki gelinciğe lale denir. Bizim lale dediğimiz çiçeğe ise tulpan derler. İlk çarpışma Gence civarında gerçekleştiği için sözlerinde "yazın evvelinde gence çölünde" diye başlar. Çöl derken yine türkçe'deki çöl anlaşılmamalıdır. Azerice’de çöl "dış" demektir. Daha sonra bu ordu bakü'yü de alır. çarpışmalarda büyük kayıplar vermiştir.
Bu şarkıyı en güzel Reşid Behdudov okur. Sözlerini de doğru olarak verelim de tam olsun.
Yazın evvelinde gence çölünde
cıxıblar yene de dize laleler
yaxışdan islanan yarpaqlarını
seribler dereye düze laleler
laleler laleler, laleler laleler
heyalimdan neler gelib de gecer
yaz geler ellere turnalar göcer
bulaqlar simavar ağ daşdan şeker
benzeyir çemende köze laleler
laleler laleler, laleler laleler
meylim üzündeki kara xaldadır
hicranin elaci ilk vüsaldadır
ne vaxtin reşidin gözü yoldadır
bir konak gelesiz bize laleler
laleler laleler, laleler laleler
Kafkas İslam Ordusu 1.130 şehit vermiştir. Türkiye’nin 34 ülkede şehitliği olup en çok 9 şehitlik ile Azerbaycan birinci sıradadır. Bakü Türk şehitliğinde ( Şehitler Hıyabanında ) yatmaktadır. Birinci dünya savaşında Azerbaycan Anadolu’daki kardeşlerine maddi ve manevi yardım yaptığı gibi başta Çanakkale olmak üzere Azerbaycan yiğitleri Mehmetçik ile omuz omuza savaşıp şehit düşmüştür.
Savaşın gidişatı Enver Paşa’yı haklı çıkarmış ve Osmanlı Devleti, Suriye-Filistin Cephesi’nde İngilizleri durduramadığı için ateşkes istemek zorunda kalmıştır. Osmanlı Devleti’nin isteği üzerine imzalanan Mondros Mütarekesi’ne göre, Osmanlı Ordusu’nun savaştan önceki sınırlarına çekilmesi istenmiştir. Bu istek üzerine Kafkas İslam Ordusu’ndaki askerlerin çoğu Doğu Anadolu’ya çekilerek, 15. Kolorduya katılmıştır. Başta Nuri Paşa olmak üzere tüm şehitlerimizi rahmet ve saygı ile anıyorum. Ruhları şad mekanları cennet olsun.